Onze gemeente kent een mooi en uitgestrekt buitengebied. Het is de plek waar inwoners wonen, ondernemen en recreëren. Het is ook de plek waar steeds meer over wordt gediscussieerd. Dat gebeurt niet in de laatste plaats, omdat de ruimte steeds schaarser wordt: ruimte voor agrarisch ondernemerschap, boeren die stoppen met hun bedrijf en een andere invulling zoeken, andere economieën als recreatie en toerisme die in het groen plaatsvinden, de zoektocht naar ruimte voor energieopwekking of het vraagstuk van een goede bodem en watergebruik. Wat onmiskenbaar gebeurt, is dat ons buitengebied een verandering doormaakt. Ruim honderd jaar geleden was een groot deel van ons buitengebied een ondoordringbaar moeras. Inwoners hebben dit gebied ontgonnen tot wat het nu is. Door steeds meer stoppende boeren, als gevolg van het gebrek aan bedrijfsopvolgers of omdat men de regeldruk als te groot ervaart, ontstaat de komende jaren ruimte. Het is aan ons om samen het gesprek aan te gaan over de toekomst van het buitengebied.

De agrarische sector

In de landelijke media gaat het steeds vaker over stikstof, het uitkopen van boeren en het verminderen van de veestapel vanwege natuur- en milieudoelstellingen. Dit soort Haagse discussies werkt polariserend en is slechts een platte vertoning van de werkelijkheid. Als het gaat om een gezond woon- en leefklimaat en waardering voor de natuur, dan moet dat gesprek plaatsvinden. Nogmaals mét elkaar en niet over elkaar of tegenover elkaar staand.

Om het huidige vraagstuk te kunnen begrijpen is het van belang om eerst terug te kijken. Het landschap van nu is ontstaan in de laatste 80 jaar. Na de Tweede Wereldoorlog zette de Nederlandse overheid in op ‘nooit meer honger’. De Peel is van oudsher een arm gebied: moeras, zandgrond. De eerste generatie agrariërs in dit gebied hebben het land ontgonnen. Later kwamen de overheid en de banken langs om te zeggen, dat er gespecialiseerd en uitgebreid moest worden. Alleen op die manier kon men het hoofd boven water houden en de leningen terugbetalen. Dat proces ging door op de tweede en soms derde generatie. Met andere woorden, tientallen jaren lang is door iedereen ingezet op intensivering. Als veranderingen nu nodig zijn vanwege de natuur of het milieu, dan moet daar serieus naar worden gekeken. Maar het antwoord is nooit om van de een op de andere dag te eisen dat alles anders moet of maatregelen te nemen die het boeren onmogelijk maakt om het bedrijf te runnen (denk ook aan financiële, fiscale en sociale aspecten).

De gemeente Asten moet de komende jaren de regie voeren op de transitie in het buitengebied. Dat wil zeggen een luisterend oor bieden aan de stoppende en blijvende agrariër. In gebiedsprocessen is het mogelijk om met alle inwoners in een buurt te kijken naar de toekomst van dat gebied. Zo wordt maatwerk geboden en komen er oplossingen, waar iedereen bij gebaat is. Dat kan wellicht met vrijwillige opkoop (stoppende bedrijven hebben vast interesse), wellicht daalt het aantal dieren hierdoor ook wel. Alleen moet dat nooit een doel op zich zijn. Het doel is het creëren van een vitaal buitengebied, waar het prettig wonen, werken en leven is. Daarbij hoort ook de agrarische sector met mooie familiebedrijven, die de lokale economie stimuleren, gezond voedsel produceren en helpen in het beheer van het uitgestrekte buitengebied.

Nieuwe economieën

Recreatie en toerisme komen op als verdienmodel in het Astense buitengebied. Niet verwonderlijk, want de ruimte is er en het gebied leent zich goed voor wandelen en fietsen. Daar mag de komende jaren overigens wel meer in worden geïnvesteerd, zodat de Peel in Nederland en daarbuiten beter bekend komt te staan. Daarnaast schakelen steeds meer agariers om. Soms stoppen zij zelf en wil men de stallen ombouwen voor statische opslag of gebruikt een zoon of dochter de ruimte voor een nieuw soort onderneming. Dit soort omschakelingen is een goede ontwikkeling. Stallen die een tweede leven krijgen worden opgeknapt en staan niet te verkrotten. Zo blijft het buitengebied leefbaar en aantrekkelijk.

Natuurgebieden

Nationaal Park de Groote Peel, de Witte Bergen (visvijver), de Dennendijkse bossen, de Oostappense bossen, de Polderse bossen en de Schietbaanse bossen. Asten is een bos- en natuurrijke omgeving. Dat mag gekoesterd worden, want veel inwoners en toeristen recreëren er graag. De bossen in de gemeente Asten zijn ooit aangeplant voor de houtkap en specifiek voor het ondersteunen van de mijnbouw. Dat is een achterhaald verhaald. In de Coronaperiode zijn mensen er meer op uitgetrokken. De eigen omgeving wordt weer meer gewaardeerd. Het is daarom belangrijk om ook in deze bosrijke gebieden te investeren. Naar de toekomst toe moeten wij deze natuurgebieden kwalitatief verbeteren door naaldbomen te vervangen voor meer loofbomen. Zo ontstaan op dezelfde plekken betere bossen met meer biodiversiteit. Goed voor mens en natuur.